जिलेब्याच जिलेब्या चोहीकडे....

जिलेब्याच जिलेब्या चोहीकडे.... हे शिर्षक वाचून बरयाच जणांना आनंदाचं भरतं येऊन तोडाला पाणी सुटेल. पण थांबा... कारण जसं दिसतं तसं नसतं म्हणून जग फसतं. खरच सांगतो आतापर्यत जिलेबी ला
मी दुय्यम दर्जा देत इतका गांभिर्याने कधिच विचार केलेला नव्हता. पण माझ्या अवती भवती इतक्या प्रकारच्या जिलेब्या आहेतना त्यांनी मला चक्राऊन टाकलं आणि काही शोध माझ्या हातून लागले. अजून
पण मी कुठल्या जिलेबी बद्दल सांगतो आहे याची उकल नक्कीच झाली नसणार. ज्यांनी माझे मागचे लेख वाचले असतील त्यांना माहीतच आहे कि माझी कर्मभुमी दक्षिणेत वसली आहे, आणि ज्यांना नाही
माहीत त्यांना आता माहित होईल.पुण्यातल्या पुणेरी पाट्यांचा उच्छाद बघून जरा हायसं वाटलं आणि मनाशीच ठरवलं कि ह्या दक्षिणात्य पाटीवरल्या जिलब्या बद्दल जरा विस्तीर्ण लिहावं. असो.... "काला
अक्षर भैस बराबर" असं अशिक्षितांच्या बाबतीत म्हणतात पण ज्यांना दक्षिणात्य भाषा येत नसतील त्या सर्व दक्षी-अशिक्षितांच्या बाबतीत (ज्यांना कन्नड, तेलगू, तमिल आणि मल्यालम वाचता येत नाही
असे) शोध नं-१ "सारे अक्षर जिलेबी बराबर" असं आपसुकच वाटतं.
"जस जसे ऊंच जावे तसे हवा थंड होते" असं चवथीच्या सामान्य विज्ञानाच्या पुस्तकात कोण्या एकेकाळी सगळ्यांनी वाचलं असणार. पण मी एक नवीन शोध लावला आहे आणि तो शोध वाचल्यानंतर तुम्ही
सगळे मला नोबेल मिळावं यासाठी शिफारस करणार ही काळ्या दगडावरची रेख. तर शोध नं-२ "जस जसे दक्षिणेत खालपर्यत जावे तस तसे जिलबी चे वेटोळे वाढत जातात". बस किंवा रेल्वे ने जातांना
वाटेत येणारया पाट्यांवरून आपण कुठल्या भागातून जात आहोत हा अंदाज साधारण पणे करू शकतो. पण ही शक्कल आपण उत्तरेत वापरू शकतो तशी सर्रास दक्षिणेत वापरली तर आपला पोपट होण्याचा
योग जुळून येईल. कुणाचा ही पोपट होऊ नये यासाठी माझी काही निरीक्षणे मार्गदर्शक ठरतील असा ठाम विश्वास मला वाटतो. आपण म्हणतो कि भाषा अंगा अंगात भिनली तरंच भाषेचा प्रसार होऊ शकेल.
आता ह्या जिल्भ्याषा दक्षिणांत किती भिनल्या आहेत ते सांगतो. कुठल्याही द्रविडीयन माणसाची मिशी कधी बघितली आहे का? नाहीना. त्याच्या मिश्या कधी पिळदार तर कधी झुपकेदार. डोळ्यासमोर
चिरंजीवी, राजकुमार, कमल हसन आणि नाहीच काहीतर झुपकेदार मिशीचा विरप्पन आणा.तसं जिलब्या चार प्रकारच्या म्हणजे कानडी, तेलगू, तमिल आणि मल्याळम.सुरवातीच्या दोन बरयापैकी सारख्याच
जसे की जिलबी आणि इमरती, दोघांमध्ये फरक फक्त रंगाचा. मराठी लिखाणात जनरली आपण सरळ सरळ टोप्या घालतो. पण कानडी टोप्या थोड्या वेगळ्याच. ह्या टोप्या ऊजवी कडे वरच्या बाजुला पिळदार
दिसतात. मात्र तेलगू टोप्या ह्या टोप्या नसून बरोबरच्या चिन्हासारख्या भासतात. मराठी तीन आणि सात ची असंख्य वेळा उचलबांगडी करून हवा तसा वापर केला आहे बापड्यांचा, त्यांना इतकं गोल गोल
फिरवलय की त्यांना चक्कर येत असेन. तेलगू जिलेबीचं म्हणाल तर बरेच लहान लहान पुर्ण वर्तुळं कोंबडी जसे दाणे टिपते तसे तुम्ही डोळ्यांनी टिपाल.ह्या सगळ्या जिलब्या बघितल्यावर तर कुणी नवशिक्या
खानसाम्यानं बनविल्याकी काय असं नेहमी वाटत राहतं. तेलगू भाषेचं अजून एक वैशिष्ट म्हणजे त्यातली अक्षरं स्त्रीयाच्या कर्णफुलांच्या असंख्य डिजाईन्स सारखी.
आता जरा अतिदक्षिणे म्हणजे तमिळ आणि मल्याळम कडे वळूयात.तमिळ मध्ये काही मराठी अक्षरांशी मिळत्या जुळत्या जिलब्या आहेत. जसे भ आणि भु, नी , न , 2 अंक आणि महत्त्वाचं म्हणजे
असंख्य अनुस्वार. अनुस्वार तर इतके असतात की नाका पेक्षा मोती जड हया म्हणीची उत्पती तमिळनाडुत तर झाली नसावी असं वाटतं.आपल्या मायबोली मराठीतल्या वेलांट्यांनी तमिळ आणि मल्याळम
मध्ये कोलांट्या मारल्या आहेत पण त्या कन्नड, तेलगुत का नाही असा प्रश्न नेहमी पडतो. त्या कदाचित हवाई मार्गाने गेलया असतील अशी मी मनाची समजुत काढतो.आपण एकच अनुस्वार वापरतो पण
आत्ताच हाती आलेल्या व्रुत्तानुसार तमिळ मध्ये आठ वेगवेगळी अनुस्वारी अक्षरं आहेत.आपण मराठीतले अक्षरं लिहतांना कमीत कमी दोन तीन वेळातरी पेन/पेन्सिल/हात उचलतो.पण तमिळ मध्ये लिहतांना
जास्तीत जास्त एकच वेळा हात वर ऊचलल्याचं लक्षात येईल.उकार त्यांना ओकारी आल्यासारखे जिकडे तिकडे बरबटलेले आढळतील.तमिळच्या तुलनेत मल्याळम जरा सुटसुटित वाटते. अनुस्वार तर नावाला
पण नाही.वर वर बघितलं तर फक्त गोल,अर्धगोलच दिसतील जसे की कापलेली टायर्स किंवा ट्युब्स. म्हणून मला उलगडा झाला की मल्याळी किंवा केरळी टायर पंक्चर काढण्याचाच धंदा का करतात ते.पण
ह्या जिलब्यांसारखी अक्षरं लिहल्याचा एक फायदा म्हणजे दक्षिणातल्यांच अक्षर सुबक आणि वळणदार असते.
अजून बरीच काही जिलब्यांची वैशिष्ठ सागता येतील. तुर्तास एवढ्याच जिलेब्या तुम्हाला वाढतो अन्यथा तुमचं पोट बिघडण्याची शक्यता नाकारता येत नाही.आता मला सांगा कि जिलबी चविष्ट झाली आहे कि
नाही..
कळावे,
ता. क. - हा लेख लिहतांना कुठल्याही भाषेचा इतिहास लक्षात घेतलेला नाही. फक्त थोडी गंमत करावी हा उद्देश.